katolik kilisesi ne demek?

→Kilise sözcüğünün diğer anlamları için Kilise (anlam ayrımı) sayfasına bakınız

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi.¹ Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır.² Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Katoliklik, Kutsal Ruh'un kaynağı, İsa'nın ilâhî yönü, geleneklere verdiği önem, dini törenler ve Havari Petrus'un halefi kabul ettiği Roma Başpiskoposu'na (Papa) verdiği ayrıcalıklarla diğer Hristiyan mezheplerinden ayrılır. Papa'nın doktrin onaylarken yanılamayacağı 1870'te alınan bir kararla resmîleşmiştir.

Katolik Kilisesi azizlere ve Meryem'e diğer kiliselerden daha fazla kutsiyet verir.
Sadece erkekler papaz olabilirler. Evlenemezler, cinsel ilişkide bulunamazlar.
Katolik Kilisesi boşanmaya, kürtaja ve suni döllenmeye karşıdır.
Günah itirafı çok önemli bir yer tutar.

Katoliklik de Ortodoksluk gibi 4. Ekümenik konsil olan İstanbul Kadıköy Konsili (Kalkedon Konsili)'nin kararlarını tanıyan bir kilisedir ancak Ortodoks Kilisesi sadece ilk 7 konsili tanımış, bundan sonra yapılanları geçersiz saymıştır. Oysa Katolik kilisesi 20 Konsilin kararlarının da bağlayıcı olduğunu savunur.

Köken bilimi

Katolik sözcüğü, Yunanca katholikos (evrensel) kelimesinden türetilmiştir.³

Kadıköy Konsili'nde alınan kararlar

Hristiyanlık inancına göre İsa'da hem insânî hem de ilâhî özellikler bulunmaktadır. Bu özellikler, Meryem İsa'yı doğurmadan önce de bulunmaktaydı. İsa, Tanrı olarak baba ile aynı özden, İnsan olarak da günahlar hariç insanlarla aynı özdendir. Dolayısıyla Meryem, sadece İnsan olan İsa'nın değil, Tanrı olan İsa'nın da anası olup ve ona Tanrı Anası anlamına gelen Theotokos denilmelidir.
Bu farklı tabiatlar birleştikten sonra hiçbir şekilde değişime uğramayıp kendi özelliklerini muhafaza etmişlerdir.
Çarmıhta acı çeken, İsa'nın sadece İnsanî Tabiat'ı olup bu acı İlâhî Tabiat'a dokunmamıştır.
Aslında Diofizit görüşe yatkın olan bu karara itiraz eden Monofizit piskoposlar, kendi bağımsız kiliselerini kurmuşlardır.

Tarihi

Katolik Kilisesi'nin geleneğine göre Kilise, İsa'nın öğretileriyle ve Petrus'un üzerine kiliseyi kurmasıyla başlamıştır. Katolik Kilisesi kendisini havarilerin oluşturduğu ve yönettiği ilk Hristiyan topluluklara dayandırır.⁴ Katolik Kilisesi, Episkoposların da havarilerin halefleri olduğunu, Kilise'nin lideri olan Papa'nın da Petrus'un halefi olduğunu söyler.⁵

Katolikler ve Ortodokslar, Kutsal Ruh'un kaynağı ile ilgili bir tartışma sonucu ayrılmışlardır. Ortodoksluğa göre Kutsal Ruh yalnızca Baba'dan çıkarken Katoliklere göre Baba ve Oğul'dan çıkar.

Bu ayrım sonucu Roma Kilisesi, 1054 yılında Ayasofya'ya gönderdiği bir belge ile Ortodoks Kilisesi'ni kendinden tamamen ayırmıştır ve iki kilise, birbirlerini karşılıklı aforoz etmişlerdir.

1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Haçlı ordusunun İstanbul'u yağmalayıp Ortodoks kiliselerini basması ve Ortodoks rahiplerini öldürmesi sonucu nefret daha da artmıştır.

Vatikan Ruhanî Meclisi, 1870 yılında çıkarttığı bir kanunla papanın din onaylerken yanılmaz olduğu ilkesini kabul etmiştir. Buna göre Papa, Kutsal Ruh'un denetiminde olduğundan kilise sinodlarında kilisenin başı vasfıyla yanılmaz. Bir Katolik olarak günahkâr olup günah itiraf etmesi, her Katolik için gerekli olduğu gibi O'nun için de gereklidir.

1964 yılında dönemin papası VI. Paulus ile Ekümenik Patrik I. Athenagoras, karşılıklı olarak aforozları iptal etmişlerdir. Papa XVI. Benedictus'un Türkiye'de Rum Ortodoks Patrikhanesi ve İngiltere'de Anglikan Kilisesi'ni ziyareti bu kiliseleri daha da birbirine yakınlaştırmış ve ileride bir birleşme için zemin hazırlamıştır.

İnanç sistemi

Papa, İsa'nın havarisi ve Petrus'un vekilidir. Dinî konularda asla Roma Kilisesi'nin başı sıfatıyla yanılmaz, Roma Kilisesi de baş kilisedir.
Roma Kilisesi Kutsal Ruh tarafından idare edilir ve evrenseldir.
Kutsal Ruh, Baba ve Oğul'dan çıkmıştır (Ortodokslar, sadece Baba'dan çıktığına inanırlar).
İsa hem insan, hem de tanrı tabiatına sahiptir.
Meryem günahsız olup bâkiredir. Şefaatte bulunma yetkisi vardır.
Azizler şefaatte bulunabilirler.
Komünyon (Efkaristiya) âyininde ekmek mayasız olmalıdır.
Günahların bir papaza itirafı gereklidir.
Yedi sakrament vardır (Efkaristiya, Vaftiz, Güçlendirme, Evlilik, Ruhbanlık, Tövbe=İtiraf, Kutsal Yağ Sürme)
Ruhban sınıfı evlenemez. Ancak ruhban sınıfına dahil olanlardan diyakon (diyakozlar) evlenebilir.
Bugüne kadar toplanan 20 konsilin kararları da kabul edilmelidir.
Cuma günleri et ve yağlı yiyecekler yenilmez.